Przejdź do zawartości

Ada Christen

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ada Christen
Christiane Rosalia Friederik
Ada Carla, Satanella
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

6 marca 1839
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

19 maja 1901
Wiedeń

Narodowość

austriacka

Język

niemiecki

Dziedzina sztuki

pisarz

Ada Christen, właściwie Christiane Rosalia Friederik znana też jako: Ada Carla, Christiane von Breden, Christine von Neupauer Fridrik i Satanella (ur. 6 marca 1839 w Wiedniu, zm. 19 maja 1901 w Inzersdorf) – austriacka pisarka, poetka, aktorka.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Christiane Rosalia urodziła się jako córka wiedeńskiego kupca Johann Friederik i jego żony Christine Landgut[1]. Początkowo dorastała w dobrobycie i bezpiecznych warunkach. Rodzina mieszkała na Alsergrund, na przedmieściach Wiednia. Z powodu zaangażowania Johanna w rewolucję w 1848 roku został skazany na kilka lat więzienia, w wyniku czego później zmarł. Rodzina jej popadła w nędzę, a Christiane musiała zarabiać na swoje utrzymanie sprzedając kwiaty i szyjąc ubrania[2]. W wieku 15 lat została aktorką dołączając do grupy wędrownych aktorów, z którymi podróżowała przez kilka lat w prowincjach Austro-Węgier. Od 1855 do 1858 roku grała w Meidlinger Theater[3].

Nagrobek Ady Christen, Evangelischen Friedhof Matzleinsdorf, Wiedeń

W 1864 poślubiła węgierskiego szlachcica Siegmunda von Neupauera, właściciela ziemskiego i sędziego w Szentgotthárd koło Sopron. Jej jedyne dziecko zmarło w 1866 roku, a dwa lata później Siegmund w wyniku choroby psychicznej. Po śmierci męża, w 1868 roku wróciła do Wiednia, gdzie ponownie pracowała jako aktorka występując na scenie razem z Friedrichem Strampferem w Theater in der Josefstadt[3].

Swój pierwszy wiersz Lieder einer Verlorenen napisała po śmierci męża i opublikowała z pomocą pisarza Ferdinanda von Saar. Zachęcona przez przyjaciół zaczęła publikować pod pseudonimami w czasopismach (Illustrierter Österreichischen Volkskalender) Jej tom Lieder einer Verlorenen stał się bardzo popularny. W sumie napisała cztery książki poetyckie, krótkie opowiadania, powieści i dramaty. W 1878 roku poślubiła przedsiębiorcę Adalmara von Bredena, co zabezpieczyło ją finansowo i pozwoliło dołączyć do wiedeńskiej elity i stać się częścią kręgu literackiego, do którego należał Ludwig Anzengruber i Friedrich Hebbel[4].

1 lutego 1894 roku odbyła się premiera jej dramatu Wiener Leut w Deutschen Volkstheater w Wiedniu, która okazała się porażką. W rezultacie czego pogorszył się jej stan nerwowy i zmusił do wycofania ze społeczeństwa. Pobyty w uzdrowisku i wycieczki do Wenecji, Mentony Menton i Berchtesgaden nie przyniosły poprawy. Christen przeszła do majątku Einsamhof w Inzersdorf, gdzie zmarła 19 maja 1901 roku. Została pochowana na cmentarzu ewangelickim Evangelischer Friedhof Matzleinsdorf[2].

Wybrana twórczość

[edytuj | edytuj kod]
  • Lieder einer Verlorenen, 1868
  • Aus der Asche, 1870
  • Faustine, 1871
  • Schatten, 1873
  • Vom Wege, 1874
  • Aus der Tiefe, 1878
  • Aus dem Leben, 1878
  • Unsere Nachbarn, 1884
  • Als sie starb, 1888
  • Jungfer Mutter, 1892
  • Wiener Leut, 1893
  • Als er heimkehrte, 1912

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Christen, Ada. Deutsche Biographie. [dostęp 2019-04-14]. (niem.).
  2. a b Biographie Christen, Ada. Zeno.org. [dostęp 2019-04-14]. (niem.).
  3. a b Vancsa 1957 ↓, s. 219.
  4. Ada Christen. Zeno.org. [dostęp 2019-04-14]. (niem.).